Mersin
Mersin, eski adıyla İçel, Türkiye'nin bir ili ve en kalabalık onuncu şehri.
Mersin, eski adıyla İçel, Türkiye'nin bir ili ve en
kalabalık onuncu şehri. 2016 itibarıyla 1.773.852 nüfusa sahiptir. Akdeniz,
Aydıncık, Bozyazı, Mezitli, Yenişehir, Toroslar, Anamur, Silifke, Tarsus,
Çamlıyayla, Erdemli, Gülnar, Mut ilçeleri olmak üzere toplam 13 tane ilçesi
bulunmaktadır. Büyükşehir belediyesi statüsü bulunmaktadır. Türkiye'nin
güneyinde bulunan bir liman kentidir. Mersin Limanı Türkiye'nin en büyük
limanıdır.
Kentin kuzeyindeki Yumuktepe höyüğünde yapılan kazılarda birçok
katman ortaya çıkarılmıştır. Bunların en eskisi, MÖ 6300'lere, en yenisi ise
Selçuklu dönemine tarihleniyor. Kazılardan çıkarılan eserler, Adana Arkeoloji
Müzesi ve Mersin Müzesi'nde sergileniyor. Mersin'in tarih sahnesine çıkışı 19.
yüzyılın ortalarına rastlamaktadır. Bu dönemde henüz bir köy olan bölge, konar
göçer bir Türkmen aşiretine ev sahipliği yapmış ve adını da bu aşiretten
almıştır. Ayrıca Kapadokya bölgesinden gelen Rumlar kent nüfusuna hakim hale
gelmişler ve 1850'de kentte 5.250 Ortodoks Rum'a karşılık 1.600 Müslüman
yaşamaktaydı. Kentin kaderi özellikle Amerikan İç Savaşı sırasında dünyadaki
pamuk kıtlığını gidermek amacıyla Çukurova'da gelişen pamuk üretimi ve bölgenin
1866'da demiryolu ağına bağlanması ile değişmiştir. Bu dönemde Mersin hızla,
Çukurova'nın tarım ürünlerinin ihraç edildiği bir liman ve ticaret merkezi
haline gelmiştir. Şehrin bugünkü durumuna gelmesinde, şu anda azınlık olsalar
da Hristiyan Levantenlerin önemi yadsınamaz. Şehirde halen Levantenlere ait iki
katedral bulunmaktadır, Latin-İtalyan Katedrali ve Arap-Ortodoks Katedrali.
Ayrıca şehrin kuzeyine Rumlar için bir kilise yapılması da gündemdedir.
Mersin yöresinin bilinen en eski ismi Kizzuvatna olup bu ad
Hitit devrinde Kue, klasik devirde de Kilikya olmuştur.[3] Bu bölgede yapılan
kazı ve araştırmalar, ilk yerleşim izlerinin Cilalı Taş Devri ve Bakır Çağında
görüldüğünü ortaya koymuştur. Gözlükule Höyüğü ve Yumuktepe'deki kazı
araştırmaları ayrıca yörenin tarihte çok önemli bir merkez olduğunu
göstermiştir. Nitekim, Gözlükule İslam uygarlıklarından Yeni Taş Çağına kadar
33 katmanda oluşmaktadır. Çiftçi ve çoban toplumunun yaşadığı ilk katmanlarda
toprak sıvalı mekan zeminlerinin ortaya çıkışı ve daha üst katmanlarda ele
geçirilen çeşitli tarımsal aletler ve çanak çömlekler, üretim ekonomisinin ve
toplumsal bilincin gelişimini göstermektedir. MÖ 6. yüzyıla kadar yörenin
yazılı tarihi Hurri, Luvi, Arzava, Kizzuvatna gibi yerel krallıklar ve bunların
kültürleriyle, buraya daha sonraları egemen olan Hitit, Asur ve Babil
krallıklarının tarihleri iç içedir.
III. katmanda bulunan Alacahöyük tipindeki bronz hançer ve
Hitit yapı kalıntıları, yöredeki Hitit varlığının önemli belgeleridir. Belli
bir dönem Hitit egemenliğinde kalan bölge daha sonra Asur Kralı III. Selomossa'nın,
MÖ 528 yılında ise Perslerin eline geçmiştir.[3] MÖ 527'de Yunanlar yöreyi ve
Kıbrıs'ı, MÖ 334'te ise Mersin'i Makedonlar ise ele geçirmiştir.[3]
Antik Yunan döneminde, şehrin adını Zephyrion (Yunanca:
Ζεφύριον) taşıyordu ve birçok antik yazarlar tarafından dile getirilmiştir.
Antik kaynaklara göre şehirde ticaret yapılıyordu ve hatta
kendi adına para bastırmıştı.
Sonra Kilikya, Roma eyaletinin bir parçası haline geldi.
Roma İmparatoru Hadrianus dan adını aldı ve Hadrianopolis
oldu.
Romalı devlet adamı ve ünlü felsefeci Marcus Tullius Cicero
620/621 MÖ, ilin valisi oldu.
Kilikya ve Mersin, erken 7. yüzyılda Araplar tarafından
fethedildi.
Ardından Mısırlı Tolunoğulları, Bizanslılar, Ermeni
Krallığı, Memlûkler ve 1473 yılında Ramazanoğulları Beyliği tarafından
fethedildi.
Bundan sonra da 1517 yılında Osmanlı İmparatorluğuna
kaydedilmiş.
Amerika İç Savaşı sırasında, bölgenin sıkıntısı nedeniyle
yüksek talebi karşılamak için pamuk önemli bir ticaret malı haline geldi.
Demiryolu ile getirilen pamuk deniz yoluyla ihraç edildi.
1866 yılında Mersin genişletildi ve şehir önemli bir ticaret merkezi haline
geliştirildi.
1918 yılında, Sevr Antlaşması ile uyum içinde Fransız ve
İngiliz askerleri tarafından işgal edildi.
1920 yılında Mustafa Kemal Atatürk ordusu tarafından
kurtarıldı.
1924 yılında Mersin il yapıldı ve 1933 yılında İçel (büyük
Mersin) ilini oluşturmak için İçel iline katıldı ve ilin merkezi Mersin oldu.
İlde inanç turizmi açısından önemli olan iki merkez vardır.
Birincisi İsa'nın takipçilerinden Pavlus'un Tarsus'ta bulunan Evi ve Kuyusu
Vatikan tarafından Hac Yeri ilan edilmiştir. Diğeri Müslüman ve Hristiyan
alemince önemli olan ve Silifke/Taşucu'nda yer alan erken Hristiyan devrinde
Hac Yeri olarak kabul edilen Azize Aya Tekla (Meryemlik) önemli dini ziyaret
merkezleridir. Ayrıca dini açıdan önemli ziyaret yerlerinden olan Tarsus
Ashab-ı Kehf Mağarası da il sınırları içerisinde bulunmaktadır.
Toroslar merkez ilçe sınırlarında yer alan Yumuktepe
Höyüğü'nde yapılan kazılarda bulgular MÖ 6300'lere kadar gitmektedir.
Tarihi ve turistik açıdan görülmesi gereken başlıca yerler;
Alahan Manastırı (Mut), Kravga Köprüsü, Kızkalesi, Yumuktepe, Kanlıdivane
(Neapolis), Anamuryum Harabeleri, Viranşehir (Soli), Tarsus - Aziz Pavlus
Kilisesi, Silifke-Uzuncaburç, Karaduvar, Ayaş, Çamlıyayla Namrun Kalesi
(Lampron) ve Sinap Kalesi, Alahan (Alacahan) Manastırı, Narlıkuyu, Zeus
(Jupiter) tapınağı, Cennet Cehennem mağaraları, Çukurpınar mağarası, Korikos
Kalesi, Mamure Kalesi, Aslanköy Kaya Mezarları, Adam Kayalar, Tarsus-Ulu Cami,
Tarsus-Eski Cami, Büyükeceli Kaya mezarları sayılabilir.
Tabiplerin piri Lokman Hekim Tarsus'ta yaşamıştır. Aynı
zamanda yılanların padişahı Şahmeran ile ilgili rivayet de şöyledir: Şahmeran
yörenin kralının kızına aşık olur, cadının bir tanesi prensesin hamama
geleceğini ve görmek isterse onu hamamda bir odaya gizlice alacağını söyler.
Şahmeran her ne kadar biraz şüphelense de aşk gözünü karartır ve gider. Orada
katledilir. Tarsus'Ta halen ayakta olan eski hamamın göbek taşındaki kızıllığın
şahmeranın kanı olduğuna inanılır.
Kız Kalesi, Cennet ve Cehennem Obrukları, Silifke Yoğurdu,
Anamur Muzu, Turunçgil ve Seracılık Üretimi, Göksu Nehri, Sertavul Geçidi,
Tarsus Şelalesi, Çamlıyayla (Namrun), tantuni, kerebiç, yaban mersini, Viranşehir
(Soli-Pompeiopolis)
Mersin
Mersin, eski adıyla İçel, Türkiye'nin bir ili ve en kalabalık onuncu şehri.