Adana
Adana, Türkiye'nin bir ili ve en kalabalık altıncı şehri.
Adana, Türkiye'nin bir ili ve en kalabalık altıncı şehri.
2018 yılı verilerine göre, 2.220.125 nüfusa sahiptir. İlin yüzölçümü 13.844
km2'dir. İlde km2'ye 160 kişi düşmektedir. (Bu sayı en çok Seyhan ilçesinde
1787 kişidir.)
01.02.2018 TÜİK verilerine göre 4'ü anakent ilçesi (Seyhan,
Yüreğir, Çukurova, Sarıçam) olmak üzere toplam 15 İlçesi ve belediyesi vardır.
Bu ilçelerde 831 mahalle bulunmaktadır.
Türkiye'deki altıncı büyük metropolitan alan olup ülkenin
önde gelen bir ticaret ve kültür merkezidir. Maden zengini 4. bölge olan Adana;
krom, demir, manganez, kurşun ve çinko yatakları açısından önem taşımaktadır.
Adana'nın merkezi; Mersin, Adana, Osmaniye ve Hatay illerini
kapsayan coğrafi, ekonomik ve kültürel bir bölge olan Çukurova'nın merkezinde
bulunur. Yaklaşık 5,62 milyon insana ev sahipliği yapan bölgenin büyük bir
bölümü, tarıma oldukça elverişli, geniş ve düz bir arazidir.
Adana'nın tarihçesi 3.000 yıl kadar öncesine dayanmaktadır;
bölgedeki arkeolojik bulgular Paleolitik Çağ'a değin uzanan insan
yerleşkelerini gün yüzüne çıkarmıştır. Arkeologların taş bir duvar ve bir şehir
merkezi buldukları Tepebağ Höyüğü Neolitik Çağ'da inşa edilmiştir ve Çukurova
bölgesindeki en eski şehir olarak düşünülmektedir. Adana isminde bir yer Sümer
destanlarından biri olan Gılgamış Destanı'nda söz edilmektedir; ancak bu
çalışmanın coğrafyası sözü geçen yerin konumunu belirlemek için çok muğlaktır.
Hattuşaş (Boğazkale)'de bulunan Hitit Kava yazıtlarına göre
Kizzuwatna, MÖ 1335 dolaylarında Hititlilerin koruması altında Adana'yı yöneten
ilk krallıktı. Aynı zamanda şehir Uru Adaniya ve sakinleri ise Danuna olarak
anılırdı. MÖ 1191-1189'a rastlayan yıllarda Hitit İmparatorluğu'nun çöküşüyle
başlayan batı kaynaklı akınlar ovanın denetiminin çok sayıda küçük çaplı
krallıklara geçmesine neden olmuştur, akabininde de Asurlular, MÖ 9. yüzyıl;
Persler, MÖ 6. yüzyılda MÖ 333'te Büyük İskender; Selevkoslar; Kilikya
korsanları; Romalı devlet adamı Pompey; ve Kilikya Ermeni Krallığı (Kilikya
Krallığı) bölgenin denetiminde söz sahibi olmuşlardır.
Adana'nın tarihçesi özü itibarıyla Tarsus'un tarihçesiyle
bir bağlantısı vardır; Seyhan Nehri'ne komşu olan bu iki şehrin konumu nehir
tarafından değiştirildiğinden bu şehirler sıklıkla aynı kent olarak anılır ve
ismi de asırların seyrine göre değişmiştir. Romalılar döneminde Adana'nın
göreceli olarak az bir önem arz etmekteydi ve bu sıralarda bölgenin metropolü
konumunda Tarsus bulunmaktaydı. Gnaeus Pompeius Magnus devrinde ise şehir
Kilikya korsanları için bir hapishane olarak kullanılmıştır. Birkaç yüzyıl
sonra şehirde doğuya giden Roma askeri yolu üzerinde yerel bir istasyon
kurulmuştur. MS 395'te Roma İmparatorluğu'nun kesin çöküşünün ardından bölge
Bizans İmparatorluğu'nun bir parçası haline gelmiş ve muhtemelen Julianus'un
hükümdarlığı zamanında gelişmişti. Büyük köprülerin, yolların, hükümet
binalarının, sulama ve fidanlıkların inşasıyla beraber Adana ve Kilikya
bölgenin en önemli ve gelişkin ticaret merkezi haline gelmiştir. Özellikle
Kilikyalılar devrinde Ayas (bugünkü adıyla Yumurtalık) ve Kozan (eski adıyla
Sis) bölgedeki diğer büyük şehir ve yönetim merkezleriydi.
Adana tarih boyunca sırasıyla Luvi Krallığı (MÖ 1900),
Arzava Krallığı (MÖ 1500-1333), Hitit İmparatorluğu (MÖ 1900-1200), Asurlular
(713-663 BC), Pers İmparatorluğu (MÖ 550-333), Helen Antik Yunan Uygarlığı (MÖ
333-323), Selevkos İmparatorluğu (MÖ 312-133), Kilikya Prensliği (178-112),
Romalılar (MÖ 112 -395), Bizans İmparatorluğu (395-638; 964-1071), Abbasiler,
Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Memlükler, Ramazanoğlu Beyliği, Osmanlı
İmparatorluğu ve Türkiye'nin egemenliği altına girmiştir.
Dünyaca ünlü Adana kebabı coğrafi tescilli olup üretimi için
Adana Ticaret Odası'ndan izin alınmalıdır.
Adana'ya özgü, "zırh" adı verilen, satıra benzer
bir bıçak ile elde kıyılan parça etten yapılan bir kebap çeşidi.
Adana kebabını diğer kebaplardan ayıran en belirgin özellik
kullanılan ettir. Et, doğal ortamda ve kendine has bir floraya sahip bölge
yaylalarında yetiştirilmiş erkek koyunlardan elde edilmiş olmalıdır. Üretim
tekniği ve ustalık da ürüne önemli ölçüde farklılık katar. Karışım
hazırlanırken kullanılan malzemeler kırmızı pul biber, kuyruk yağıdır. Adana
Kebabının servisi, tamamlayıcı unsurlar olan yeşillik, sumaklı soğan salatası ve
salatayla yapılmalıdır.
Adana
Adana, Türkiye'nin bir ili ve en kalabalık altıncı şehri.